|
|
Menemen’de modern sulama kanallarımızın yapımı neredeyse 80 yılı aştı. O günlerin koşullarını düşünecek olursak bu kanalların çok da kolay yapılmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. MENEMEN’DE TOPRAK VE SU BAYRAMI (30 OCAK 1939) : KESİK KÖY KANALININ BAŞLANGIÇ YERİNDE... Menemen ovası mahşerden bir günü andırıyor.. Atıyla, arabasıyla köyünden kalkarak yollara dökülen binlerce insan, devlet elinin dokunduğu bu yerdeki faaliyeti görmeye geliyor. Saat on beş. İzmir’den vali, vilayet daimi encümeni azaları ve bazı misafirlerle Manisa’dan da bir mühendis grubu Kesikköy kanalının başlangıç yerinde toplanıyorlar. MENEMEN OVASINI SULAMAK İÇİN... Burada grup mühendisi Kadri Bey’in valimize verdiği izahattan öğreniyoruz ki, devlet Menemen ovasını sulamak için bir milyon sekiz bin lira tahsis etmiş ve sulama işini iki ayrı müteahhide vermiştir. Bugün Kesikköy sulama kanalı ile başlanan iş, Menemen ovasının yarısını sulayacak ehemmiyettedir ve 458 bin liraya ihale edilmiştir. İkinci kısım 550 bin liraya başka bir müteahhide ihale olunmuştur. MARMARA GÖLÜNÜN... Menemen ovasının sulanma davası heyeti umumiyesi ile mütalaa olunurken Gediz suyunun ihtiyaca tekabül etmediği nazara alınmış ve Marmara gölü suyundan, Menemen ovasında istifade edilmesi derpiş (öngörmek) olunmuştur. Sulama projesi, işte bu esasa göre, Menemen ovasını her mevsimde kıymetlendirecek, nimetlendirecek ve sulayacak şekilde tanzim olunmuştur. GEDİZİN SARFİYATI... Gediz’in sarfiyatı yaz mevsiminde 2.5 metre mikabıdır. Kış mevsiminde yapılacak tasarrufla yaz mevsiminde ovanın sulanması mümkünse de, bunun ihtiyaca cevap vermeyeceği zamanda hesaba katılmıştır. Sulama mevsiminde 350 kilometre uzunluğunda su, regülatör tertibatı vasıtası ile ovaya taşınacak ve ovanın her yeri aynı nispette bol sudan istifade imkanı bulacaktır. YAPILACAK TESİSAT... Temeli bugün atılan ve kazma makinelerinin faaliyete geçtiği Kesikköy kanalı, Seyrekköy ve Ulucak ikinci derecedeki kanallarıyla birlikte 20 bin hektar araziyi sulamaya yarayacaktır. Yani netice olarak 1.400.000 dönüm arazi 1940 senesinde sulanmış olacaktır. Halen faaliyet gösteren kazma makinelerinin sayısı birdir. İki tane daha birkaç güne kadar gelerek faaliyete geçecektir. İkinci derecedeki kanallardan Kesikköy kanalında faaliyete geçilmiştir. KÖYLÜNÜN HİSSİYATI... Binlerce köylünün huzuru ile yapılan tören, toprak adamlarının cumhuriyet rejimine karşı olan bağlılıklarını göstermesi bakımından şaheserdi. Her köy adamı eliyle tuttuğu, gözüyle gördüğü bu eser önünde adeta bir huşu (saygı) duyuyor ve rejime karşı bağlılığı bir kat daha artıyordu. Türk köylüsü anlıyordu ki, asırlardan beri görmediği nimetleri, 15 senelik genç cumhuriyet rejimi her vesile ile kendisine sunuyordu. TÖREN BAŞLIYOR... Törene, bandonun çaldığı İstiklal Marşı ile başlandı. Bunu Menemen’in çok değerli ve müteşebbis Belediye Reisi İdris Tınaz Bey’in söylediği nutuk takip etti. İdris bey, nutkunda şunları söyledi : İzmir Valisi Fazlı Güleç ve İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz’un da hazır bulunduğu temel atma töreni Vali Güleç’in “Hayırlı Olsun” temennisi ile biten konuşmasının ardından sona erdi. Daha sonra kalabalık bir vatandaş topluluğunun alkışları arasında Kesikköy Sulama Kanallarının temeli atıldı. Törendeki konuklar, bir süre iş makinalarının açtığı çukurları meraklı gözlerle ve gururla izledi. Köylü vatandaşlarda, sulamanın getireceği istihsal artışı sayesinde kaydedecekleri gelirin hayallerini şimdiden kurduklarını söyleyerek, hükümet yetkililerine teşekkürlerini bildirdiler.
Arşiv kayıtları ve gazetelerde çıkan haberlere göre, sulama kanallarımız uzun yıllar neticesinde bugünkü seviyesine geldi. İlk çalışmalar, Menemenli çiftçilerin kanal yapımı konusundaki yoğun istekleri doğrultusunda 1935 yılında başladı ve 4 yıllık bir proje ve saha çalışmasının ardından 1939 yılında 1. Kısım Kesikköy kanallarının temeli atıldı. İşte bugünkü yazımda bu kanalların temel atma törenini Yeni Asır Gazetesi’nde yayınlanan bir haber ile anlatacağım. O gün yapılan büyük töreni Yeni Asır Gazetesi ara başlıklarla şu şekilde yazmış:
“Kesik köy Kanalının temelleri atıldı”
Bugün verimli ve mahsuldar Gediz ovasında toplanan Gediz çocukları, Toprak ve Su Bayramını heyecanla kutladılar. Her sene bu mevsimde ekili araziyi kaplayan ejderha gibi coşkun suların yakın zamanda ayni araziyi kurak mevsimde kaplaması ve sulaması için büyükçe bir ameliyenin temeli atılıyor.
“Aziz İlbay (Vali), Sayın vatandaşlarım. Bugün üçlü bir ittifakın arz ettiği manzara karşısında, sevinç ve heyecan içinde bulunuyoruz. Bu ittifak, tabiatın esas nimetlerinden olan su, toprağın içinde gömülü olan cevheri asli ve devletin görme ve yapma azmi gibi üç kuvvetten, üç unsurdan hasıl olmuştur. Bu üç unsur, burada birleşince, merkezinde refah ve saadet doğuran olmakla kalmayacak, aynı zamanda muhitten başlayarak dahilde ve hariçte, muhtelif istikametlere doğru servet akışları yapan bir varlık meydana getirecektir.”
