|
|
Hayvanlara yönelik, kapalı alanlara yönelik, kişilerarası ilişkilere yönelik, açık alana yönelik ve daha pek çoğuna yönelik duyulan korkular olarak bilinen fobiler bu hafta konumuz. Günlük hayatımızda çok kez duyduğumuz “fobi” hakkında bilinenler ve bilinmeyenlere değineceğim. Fobi kısaca belirli nesnelere ya da belirli durumlara verilen tepkilerdir. Bu tepkiler; çarpıntı, ataklar, kişinin avuç içlerinde ya da kişinin kendisinde terleme, ağız kuruluğu gibi kişiye etkileri olabilmektedir. Fobi yaşayan kişiler, zaman zaman neden bu fobiyi yaşadıklarını bilemeyebilirler. Hiçbir yaşantı olmadan da fobiler oluşabilmektedir. Zaman zaman ise belli bir yaşantı sonucunda da oluştuğu bilinmektedir. Örneğin asansörde kalmış birinin asansöre yönelik fobi geliştirmesi buna örnektir. Fobi Çeşitleri; Hayvan Fobisi, en çok bilinen özgül fobi çeşidi olduğunu söyleyebiliriz. Genellikle bir hayvana yönelik geliştirilen bu fobi türünde örneğin bir köpeğin ısırması sonucu oluşmuş olabilirken hiçbir başlatıcı olmadığında da fobinin oluşması söz konusu olabilmektedir. Kediye yönelik hayvan fobisini yenmiş biri olarak deneyimlerimden gözlemlediğim kadarıyla sistematik olarak fobiye maruz kalma fobiyi yaşayan kişide fobiyi yenmeye yönelik istekliyse olumlu geri dönüşlerinin olduğunu düşünmekteyim. Klostrofobi, kapalı alanlara duyulan korku olarak bilinen klostrofobi kişiyi basık ya da kapalı ortamda terleme, bayılma, çarpıntı gibi etkileyebilmektedir. Klostrofobide bilinen en yaygın ortam asansör, kalabalık toplu taşıma araçları, yeraltında bulunan mekanlar örnek verilebilmektedir. Yükseklik korkusu, yapılan araştırmalar neticesinde en çok yaşanan ikinci özgül fobi ise yükseklik fobisidir. Bu fobiyi yaşayan kişi camdan aşağı bakamaz, yüksek apartman, merdiven kişi için zorlayıcı ve korkutucudur. Yükseklik korkusuna sahip olan kişiler genellikle uçağa binerken de zorlanabilmektedirler. En çok bilinen fobi çeşitlerine değindim. Peki, bu fobilerden kurtulmak mümkün mü? Fobilerin tedavisi var mıdır? Fobilerle çalışan psikolog/psikolojik danışmanların kullandığı teknik bulunmaktadır. Bu tekniklerin başında sistematik duyarsızlaştırma ve EMDR tekniği gelmektedir. Sistematik duyarsızlaştırma da danışanı adım adım fobiyi yenmeye alıştırma söz konuşurdur. Fobi çalışacak uzmanın gelen danışana güvenli ortamı yaratıp, terapötik ilişkiyi kurmasının ardından danışanla beraber özgül fobinin yenilmesine yönelik çalışmalar başlar. Danışanın günlük yaşantısını zorlayan bu fobinin ortadan kaldırılması hedeflenir. Fobiler eğer kişinin günlük yaşantısını olumsuz anlamda etkilemeye başladıysa bir danışmanlık merkezinden destek almak kişi için faydalı olacaktır.